Lateralizacja - czyli dlaczego jesteś prawo lub leworęczny

Osoby leworęczne zazwyczaj posiadają większe umiejętności w niektórych dyscyplinach sportu, wynika to z faktu, iż ich dominująca półkula specjalizuje się w zadaniach dotyczących wizji przestrzennej. Mają również przewagę w dominacji prawej półkuli mózgu, nad przeważająco panującą – jednostką lewostronną.
Lateralizacja - czyli dlaczego jesteś prawo lub leworęczny

Napisany przez Carolina Betancourth

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Naukowcy dotychczas nie zdołali wyjaśnić, dlaczego niektórzy ludzie są praworęczni, a inni wykonują podstawowe czynności lewą ręką. Na podstawie wielu rozmaitych badań ustalono jednak, że zjawisko to, czyli lateralizacja, może być uwarunkowane genetycznie.

Potwierdzono również, że to, którą ręką będziemy się posługiwali w życiu, nie jest czynnikiem warunkowanym w łonie matki – decydują o tym geny oraz warunki, w jakich upływają wczesne lata dzieciństwa. Dowiedz się, czym jest lateralizacja oraz jaki ma wpływ na nasze życie.

Lateralizacja – co to takiego?

Lateralizacja – zwana również stronnością – to dominacja jednej strony ciała nad drugą, która przejawia się najbardziej w większych umiejętnościach i sile kończyn jednej strony ciała. Lateralizacja występuje u znacznej większości mieszkańców globu.

Istnieją jednak osoby, u których występuje brak dominacji stronnej – obie strony ich ciała, zarówno prawa, jak i lewa, funkcjonują jednakowo. Mówi się o nich, że są oburęczni.

Teoria dominacji którejś z półkul mózgowych wskazuje na to, że każdy osobnik ludzki posiada półkulę dominującą, czyli dominację stronną, która odpowiada za przewagę czynnościową jednej strony ciała nad drugą. U osób praworęcznych dominuje lewa półkula mózgu, a z kolei u osób leworęcznych – prawa.

Oczywiście nie oznacza to, że do prawidłowego funkcjonowania, nasz organizm potrzebuje wyłącznie jednej półkuli. Mimo, że każda z symetrycznych względem siebie półkul mózgu pełni inne funkcje, uzupełniają się one nawzajem i w rzeczywistości stanowią jedną harmonijnie działającą całość.

Lewa półkula, powszechnie nazywana analityczną, jest odpowiedzialna za mowę i jej rozumienie oraz za sekwencyjne przetwarzanie informacji. Z kolei holistyczna prawa półkula warunkuje kreatywność, wyobraźnię przestrzenną oraz funkcje holistyczne.

Lateralizacja – różnice między osobami praworęcznymi i leworęcznymi

Wiedząc już doskonale, co to jest lateralizacja, proponujemy kilka ciekawostek na temat różnic między osobami prawo i leworęcznymi.

Osoby leworęczne wykazują większe zdolności w niektórych dyscyplinach sportu. Dzieje się tak dlatego, że prawa półkula mózgu specjalizuje się w zadaniach dotyczących wizji przestrzennej – stąd też osoby te mają przewagę pod względem kontroli ruchu kończyn, podczas gdy osoby praworęczne otrzymują od mózgu rozkaz do ataku prawą ręką.

Liczne badania wykazały również, że osoby leworęczne mogą wykazywać się większymi zdolnościami twórczymi, ponieważ prawa półkula mózgu wiąże się z rozbudowaną wyobraźnią i myśleniem kreatywnym.

U osób leworęcznych właśnie ta półkula zwykle jest bardziej aktywna niż lewa storna mózgu, dlatego też posiadają one rozwinięte zdolności artystyczne.

Praca mózgu kobiety

U osób praworęcznych dominuje lateralizacja prawej strony ciała i zwykle trudno im w pełni sprawnie wykorzystywać lewą stronę ciała. W wielu przypadkach lewe kończyny u osób praworęcznych jedynie wspomagają pracę dominującej prawostronnej lateralizacji.

Liczne badania wykazały, że z kolei osoby leworęczne wykazują znacznie większą łatwość w używaniu prawej strony ciała.

Może to być wynikiem tego, że w świecie, który przez stulecia stawiał na praworęczność, osoby leworęczne były zmuszone do trenowania swego mózgu w celu przezwyciężenia codziennych trudności – w ten sposób wykształciły one większą interakcję obydwu półkul mózgowych.

Ćwiczenia w oparciu o dominację stronną

Półkule mózgowe a nasze umiejętności

Być może wyda ci się to zaskakujące, ale lateralizacja może mieć wpływ na styl naszego życia. Zgodnie z opinią lekarza specjalisty Dr Elmie Ragas, lateralizacja może być wskaźnikiem tego, jak powinniśmy się poruszać i w jaki sposób wykonywać ćwiczenia.

Pamiętaj, że kiedy wykonujesz ruchy prawidłowo, twój organizm czerpie z tego znacznie więcej korzyści. W przeciwnym razie trening może okazać się bardzo męczący.

Ćwiczenia zalecane dla osób praworęcznych

  • Umieść przed sobą krzesło i używaj go jako wsparcia. Podnoś na sekundę nogę, a następnie ją opuszczaj. Powtórz ćwiczenie 5 razy i zmień nogę.
  • Połóż się na plecach i zegnij kolana tak, aby tworzyły z podłogą kąt 90º, dłonie oparte o podłogę. Zacznij poruszać kolanami, powtórz 5 razy.
  • Oprzyj dłonie i kolana o podłogę, plecy idealnie wyprostowane. Unieś prawą nogę i pozostań w tej pozycji przez 10 sekund, powtórz 3 razy. Następnie wykonaj to samo ćwiczenie lewą nogą.

Ćwiczenia zalecane dla osób leworęcznych

  • Rozstaw nogi na szerokość bioder. Zrób jak najgłębszy skłon, staraj się jednak nie napinać zbytnio górnej części ciała. Pozostań w tej pozycji przez kilka sekund, a następnie wyprostuj plecy.
  • Stojąc, złącz nogi i wyprostuj je. Rób skłon tak, by twarzą dotknąć nóg, zupełnie jakbyś wykonywał ćwiczenie rozciągające.

Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Bishop, D. V. M. (2013). Cerebral Asymmetry and Language Development: Cause, Correlate, or Consequence? Science, 340(6138), 1230531–1230531. https://doi.org/10.1126/science.1230531
  • Brookshire, G., & Casasanto, D. (2012). Motivation and Motor Control: Hemispheric Specialization for Approach Motivation Reverses with Handedness. PLoS ONE, 7(4), e36036. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0036036
  • Groen, M. A., Whitehouse, A. J. O., Badcock, N. A., & Bishop, D. V. M. (2012). Does cerebral lateralization develop? A study using functional transcranial Doppler ultrasound assessing lateralization for language production and visuospatial memory. Brain and Behavior, 2(3), 256–269. https://doi.org/10.1002/brb3.56
  • Ocklenburg, S., Beste, C., Arning, L., Peterburs, J., & Güntürkün, O. (2014). The ontogenesis of language lateralization and its relation to handedness. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 43, 191–198. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2014.04.008
  • Pool, E.-M., Rehme, A. K., Eickhoff, S. B., Fink, G. R., & Grefkes, C. (2015). Functional resting-state connectivity of the human motor network: Differences between right- and left-handers. NeuroImage, 109, 298–306. https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2015.01.034
  • Serrien, D. J., & Sovijärvi-Spapé, M. M. (2013). Cognitive control of response inhibition and switching: Hemispheric lateralization and hand preference. Brain and Cognition, 82(3), 283–290. https://doi.org/10.1016/j.bandc.2013.04.013
  • Szaflarski, J. P., Rajagopal, A., Altaye, M., Byars, A. W., Jacola, L., Schmithorst, V. J. et al. (2012). Left-handedness and language lateralization in children. Brain Research, 1433, 85–97. https://doi.org/10.1016/j.brainres.2011.11.026
  • Willems, R. M., Hagoort, P., & Casasanto, D. (2009). Body-Specific Representations of Action Verbs. Psychological Science, 21(1), 67–74. https://doi.org/10.1177/0956797609354072

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.